Kapitaalvereisten`

Wat zijn Kapitaalvereisten?

Kapitaalvereisten zijn de wettelijke voorschriften die financiële instellingen, met name banken, verplicten om een minimumbedrag aan kapitaal aan te houden. Deze eisen zijn een essentieel onderdeel van het bredere veld van financiële regulering, ontworpen om de stabiliteit en veiligheid van de banksector te waarborgen. Het doel van kapitaalvereisten is ervoor te zorgen dat banken voldoende financiële buffers hebben om onverwachte verliezen op te vangen en hun verplichtingen jegens depositohouders en andere crediteuren na te komen, zelfs tijdens perioden van economische neergang. Door voldoende kapitaal aan te houden, verminderen banken het risico op insolventie en de noodzaak van overheidsingrijpen of bail-outs. Kapitaalvereisten dragen bij aan het bevorderen van de algehele financiële stabiliteit.

Geschiedenis en Oorsprong

De geschiedenis van kapitaalvereisten is nauw verbonden met financiële crises en de daaruit voortvloeiende behoefte aan robuustere regelgevingskaders. Vóór de late 20e eeuw waren banken vaak onderworpen aan minder gestandaardiseerde kapitaaleisen, wat bijdroeg aan periodieke crises en instabiliteit. Een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van wereldwijde kapitaalvereisten was de oprichting van het Bazels Comité voor Bankentoezicht (BCBS) in 1974, na de sluiting van Bankhaus Herstatt in Duitsland. Dit comité, gevestigd bij de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) in Basel, Zwitserland, ontwikkelde een reeks internationale bankregelingsafspraken die bekend staan als de Bazel-akkoorden.

Het eerste Bazel-akkoord, Bazel I, werd gepubliceerd in 1988 en introduceerde een uniform systeem voor banken om minimumkapitaal aan te houden tegen kredietrisico, gecategoriseerd door risicogewogen activa. Latere v⁸ersies, Bazel II (2004) en Bazel III (2010), verfijnden deze aanpak door meer gevoelige risicobeheermethoden en strengere kapitaalnormen te introduceren, met name als reactie op de wereldwijde financiële crisis van 2008. Deze akkoorden hebben een fundamentele rol gespeeld bij het vormgeven van de huidige wereldwijde benadering van kapitaalvereisten.

Belan⁷grijkste leerpunten

• Kapitaalvereisten zijn wettelijke mandaten die financiële instellingen verplichten een minimumbedrag aan kapitaal aan te houden.
• Het primaire doel is het waarborgen van de stabiliteit van het banksysteem en het beschermen van depositohouders.
• Deze vereisten helpen het risicobeheer te verbeteren en de schokabsorberende capaciteit van banken te vergroten.
• De Bazel-akkoorden hebben de wereldwijde normen voor kapitaalvereisten aanzienlijk beïnvloed en ontwikkeld.
• Naleving van kapitaalvereisten is cruciaal voor de bedrijfsvoering en reputatie van banken.

Formule en Berekening

Hoewel "Kapitaalvereisten" een algemeen concept is, wordt de naleving ervan vaak gemeten aan de hand van kapitaaltoereikendheidsratio's. De meest fundamentele van deze is de totale kapitaaltoereikendheidsratio (CAR), die het kapitaal van een bank relateert aan haar risicogewogen activa (RWA's). Banken moeten een minimum CAR handhaven dat door regelgevers is vastgesteld.

De formule voor de Kapitaaltoereikendheidsratio is:

Waarbij:

• Tier 1 Kapitaal: Dit omvat het kernkapitaal van een bank, voornamelijk aandeelhouderskapitaal en ingehouden winsten. Het wordt beschouwd als het meest betrouwbare kapitaal van een bank, aangezien het de eerste vorm van kapitaal is die verliezen absorbeert zonder dat de bank haar activiteiten moet staken.
• Tier 2 Kapitaal: Dit omvat aanvullend kapitaal, zoals achtergestelde leningen en hybride instrumenten, die een bank toestaat verliezen op te vangen in het geval van liquidatie van de bank.
• Risicogewogen Activa (RWA's): De activabasis van een bank, gewogen naar kredietrisico. Bijvoorbeeld, contanten hebben een weging van 0%, terwijl een lening aan een risicovolle onderneming een hogere weging kan hebben.

Regelgevers stellen minimale CAR-percentages vast, en banken moeten hun balans zorgvuldig beheren om aan deze ratio's te voldoen.

Interpreteren van Kapitaalvereisten

Het interpreteren van kapitaalvereisten draait om het begrijpen van hun rol als een veiligheidsbuffer. Een hogere kapitaalratio duidt over het algemeen op een sterkere en veerkrachtigere bank die beter in staat is onverwachte verliezen op te vangen. Regelgevers stellen deze vereisten vast om ervoor te zorgen dat banken niet te veel leverage opbouwen en voldoende buffer hebben om economische schokken te weerstaan.

De naleving van kapitaalvereisten wordt nauwlettend gevolgd door toezichthouders. Als een bank onder de gestelde minimumvereisten daalt, kan dit leiden tot toezichtsmaatregelen, variërend van beperkingen op dividenduitkeringen tot het opleggen van kapitaalverhogingen. De naleving van deze normen is niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een indicator van de financiële gezondheid van een instelling voor beleggers en het publiek. Het vermogen van een bank om te voldoen aan en stresstests te doorstaan op basis van kapitaalbuffers, demonstreert haar operationele veerkracht.

Hypothetisch voorbeeld

Stel dat een hypothetische bank, Bank X, een Tier 1 kapitaal heeft van € 500 miljoen en een Tier 2 kapitaal van € 200 miljoen. De risicogewogen activa van Bank X bedragen € 5 miljard.

Om de Kapitaaltoereikendheidsratio (CAR) van Bank X te berekenen:

Totale Kapitaal = Tier 1 Kapitaal + Tier 2 Kapitaal = € 500 miljoen + € 200 miljoen = € 700 miljoen

Als de regelgevende autoriteit een minimum CAR van 10% voorschrijft, voldoet Bank X met haar 14% ruimschoots aan de kapitaalvereisten. Dit impliceert dat Bank X over voldoende kapitaal beschikt om haar verplichtingen te dekken en een aanzienlijke marge heeft om potentiële verliezen te absorberen. Het naleven van deze toezichtsnormen helpt niet alleen de bank zelf te beschermen, maar ook haar depositoverzekering en de bredere economie.

Praktische Toepassingen

Kapitaalvereisten zijn van fundamenteel belang in diverse aspecten van de financiële sector:

• Bankregulering: Ze vormen de kern van prudentieel toezicht, bepalend hoeveel kapitaal banken moeten aanhouden om krediet-, markt- en operationele risico's af te dekken. Dit wordt wereldwijd gehandhaafd via raamwerken zoals de Bazel-akkoorden.
• Beleggingsbeslissingen:⁶ Beleggers gebruiken de kapitaalratio's van banken als een belangrijke indicator voor financiële stabiliteit bij het nemen van beleggingsbeslissingen. Een bank met solide kapitaalbuffers wordt vaak gezien als een minder risicovolle investering.
• Macroprudentieel Beleid: Centrale banken en financiële toezichthouders gebruiken kapitaalvereisten als een instrument om systeemrisico te beheren en de algehele stabiliteit van het financiële systeem te waarborgen. Na de financiële crisis van 2008 voerde de VS bijvoorbeeld de Dodd-Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act in, die onder meer strengere kapitaalvereisten voor banken omvatte., De Europese Unie heeft vergelijkbar⁵e kaders geïmplementeerd via de Capital Requirements Directive (CRD) en Capital Requirements Regulation (CRR).,

Beperkingen en Kritiek

Hoewel ⁴k³apitaalvereisten cruciaal zijn voor financiële stabiliteit, zijn ze niet zonder beperkingen en kritiek:

• Procyclicaliteit: Sommige critici stellen dat kapitaalvereisten procyclisch kunnen zijn. Dit betekent dat in goede economische tijden, wanneer banken winstgevend zijn, ze meer kapitaal kunnen opbouwen en leningen kunnen uitbreiden. Echter, tijdens economische neergangen kunnen verliezen hun kapitaal verminderen, waardoor ze gedwongen worden leningen te beperken om aan de vereisten te blijven voldoen, wat de neergang kan verergeren. De Federal Reserve Bank of San Franci²sco heeft deze procyclicaliteit in de praktijk onderzocht.
• Complexiteit: De berekening v¹an risicogewogen activa en de implementatie van geavanceerde risicobeheermodellen kunnen extreem complex zijn, waardoor het voor zowel banken als toezichthouders een uitdaging is om nauwkeurig te bepalen hoeveel kapitaal precies nodig is. Deze complexiteit kan leiden tot arbitrage en mazen in de wet.
• Regulatoire Arbitrage: Banken kunnen proberen hun kapitaalvereisten te minimaliseren door activa met een hoog risico en een lage risicoweging te zoeken, of door activiteiten buiten het gereguleerde banksysteem te verplaatsen, wat bekend staat als schaduwbankieren.
• Kosten voor de Economie: Strengere kapitaalvereisten kunnen de kosten van kredietverlening voor banken verhogen, wat mogelijk leidt tot hogere rentetarieven voor leningen en een vertraging van de economische groei.

Kapitaalvereisten versus Liquiditeitsvereisten

Kapitaalvereisten en liquiditeitsvereisten zijn beide cruciale onderdelen van de bankregulering, maar ze dienen verschillende doelen. Hoewel beide gericht zijn op de stabiliteit van financiële instellingen, pakken ze verschillende soorten risico's aan:

Kapitaalvereisten zorgen ervoor dat een bank niet failliet gaat, terwijl liquiditeitsvereisten ervoor zorgen dat een bank niet zonder contant geld komt te zitten, zelfs als ze op papier winstgevend is. Beide zijn noodzakelijk voor een veerkrachtig bankstelsel.

Veelgestelde vragen

Waarom zijn kapitaalvereisten belangrijk voor banken?

Kapitaalvereisten zijn belangrijk omdat ze fungeren als een financiële buffer, waardoor banken onverwachte verliezen kunnen opvangen zonder failliet te gaan. Dit beschermt depositohouders, handhaaft het vertrouwen in het bankstelsel en voorkomt dat individuele bankfaillissementen leiden tot bredere financiële crises.

Wie stelt kapitaalvereisten vast?

Kapitaalvereisten worden wereldwijd voornamelijk vastgesteld door het Bazels Comité voor Bankentoezicht (BCBS) via de Bazel-akkoorden. Nationale regelgevende instanties en centrale banken implementeren en handhaven vervolgens deze normen binnen hun eigen rechtsgebieden, vaak met aanpassingen aan de lokale marktomstandigheden.

Wat gebeurt er als een bank niet aan de kapitaalvereisten voldoet?

Als een bank niet aan haar kapitaalvereisten voldoet, kunnen toezichthouders verschillende maatregelen opleggen. Dit kan variëren van beperkingen op dividenduitkeringen en bonussen, het vereisen van een kapitaalinjectie, tot het plaatsen van de bank onder speciaal toezicht, of in extreme gevallen, sluiting van de bank.

Zijn kapitaalvereisten hetzelfde voor alle banken?

Nee, kapitaalvereisten variëren afhankelijk van de grootte, complexiteit en risicoprofiel van de bank. Wereldwijd systeemrelevante banken (G-SIBs), bijvoorbeeld, zijn onderworpen aan strengere kapitaaleisen vanwege hun potentiële impact op het wereldwijde financiële systeem. Kleinere, minder complexe banken kunnen aan minder strenge regels gebonden zijn.

Hoe dragen kapitaalvereisten bij aan de financiële stabiliteit?

Kapitaalvereisten dragen bij aan de financiële stabiliteit door de veerkracht van individuele banken te vergroten. Door ervoor te zorgen dat banken voldoende kapitaalbuffers hebben, wordt de kans op faillissementen verkleind en wordt de overdracht van stress van de ene instelling naar de andere beperkt, waardoor het risico op een systeemcrisis wordt verminderd.